FT: Οι δραματικές στιγμές στις Βρυξέλλες - Γιατί τα «έσπασαν» Τσίπρας και θεσμοί - Νεύρα, αναστεναγμοί και ο καπνός που ενοχλούσε τη Λαγκάρντ

Πώς φτάσαμε ως εδώ; Γιατί διακόπησαν οι διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες και γιατί ο Αλέξης Τσίπρας προκήρυξε δημοψήφισμα. Οι Financial Times αποκαλύπτουν τί συνέβη τις τελευταίες ώρες των διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες, στο δωμάτι που διαπραγματεύοταν ο ελληνας πρωθυπουργός με τους θεσμούς αλλά και τί ακολούθησε μετά την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος.

Το «τελεσίγραφο», όπως το αποκαλεί ο Αλέξης Τσίπρας, τέθηκε την Πέμπτη το πρωί, της προηγούμενης εβδομάδας, γράφει ο Πίτερ Σπίγκελ. Ο Ελληνας πρωθυπουργός είχε περάσει το προηγούμενο βράδυ στην έδρα της Κομισιόν στη Βρυξέλλες, σε ένα τραπέζι απέναντι από τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, τον Μάριο Ντράγκι και την Κριστίν Λαγκάρντ. Μετά από ώρες διαπραγματεύσεων, του έδωσαν μία προθεσμία για να αποδεχθεί την τελική προσφορά, αλλιώς...

Λίγο πριν από τις 10 το πρωί, κάποιοι στο δωμάτιο πίστευαν ότι είχαν συμφωνία. Οι δύο πλευρές απείχαν μόνο περίπου 600 εκατομμύρια και ο κ. Τσίπρας έδειχνε σημάδια συμβιβασμού. Οι αξιωματούχοι της ευρωζώνης είχαν ένα στην τσέπη κάτι για να «γλυκάνουν» τους Ελληνες. Ηταν διατεθειμένοι να συμφωνήσουν με τις απαιτήσεις τους τα ξενοδοχεία να μην μπουν στο 23% του ΦΠΑ, αλλά στο 13%, κάτι που θα έκλεινε τη διαφορά στα περίπου 400 εκατομμύρια ευρώ.

«Φτάσαμε πραγματικά πολύ κοντά», λέει άτομο που ήταν στην αίθουσα. Αποδείχθηκε ότι ήταν μία φευγαλέα στιγμή συμβιβασμού, μετά από 10 ημέρες απειλών και αντεγκλήσεων. Οκ. Τσίπρας έφυγε για να συζητήσει με τους συμβούλους του. Επέστρεψε με ένα νέο έγγραφο με δέκα 10 παραχωρήσεις που ήθελε.

Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, που ήταν επικεφαλής των διαπραγματεύσεων για τους ομολόγους της ευρωζώνης, άφησε έναν ηχηρό αναστεναγμό. Τα νεύρα είχαν ήδη ξεφτίσει. Σε ένα σημείο, αργά εκείνη τη νύχτα, η Κριστίν Λαγκάρντ ξέσπασε στον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ για το αδιάκοπο κάπνισμά του. «Ζαν Κλοντ, φεύγω από το δωμάτιο!», του είπε. Ηταν περίπου 20 λεπτά πριν από τις 11 μ.μ. και οι συζητήσεις είχαν σταματήσει. «Μα μόλις αρχίσαμε να διαπραγματευόμαστε», διαμαρτυρήθηκε ο κ. Τσίπρας, αλλά μάταια.

Την εβδομάδα που ακολούθησε, συνεχίζει ο Πίτερ Σπίγκελ, οι δύο πλευρές ενεπλάκησαν σε μία σπασμωδική προσπάθεια να επανορθώσουν τη ζημιά, αλλά υπήρχαν οι ίδιες παρεξηγήσεις και έλλειψη εμπιστοσύνης. Οι αξιωματούχοι της ευρωζώνης πείστηκαν ότι ο Γιάνης Βαρουφάκης σαμπόταρε τις συζητήσεις για να κερδίσει την ελάφρυνση χρέους που οι Ελληνες δεν μπορούσαν να πάρουν από τις διαπραγματεύσεις. Ηλπιζαν ότι μιλώντας απευθείας με τον κ. Τσίπρα θα τους οδηγούσε στη συμφωνία. Οι περισσότεροι έβλεπαν τον πρωθυπουργό ως λογικό και ρεαλιστή. Ομως, καθώς οι διαπραγματεύσεις προχωρούσαν, οι αξιωματούχοι λένε ότι πείστηκαν πως ήταν υπόχρεος απέναντι στις πιο ριζοσπαστικές ιδέες του στενού του κύκλου.

Αν η Ελλάδα βγει από την ευρωζώνη τις επόμενες εβδομάδες, η αποτυχία επίτευξης συμφωνίας εκείνη την Πέμπτη το πρωί και όχι το δημοψήφισμα θα είναι η στιγμή που το Grexit έγινε αναπόφευκτο. «Τότε κατέρρευσαν όλα», λέει άτομο που ήταν στην αίθουσα.

Ακόμη και μετά από την προκήρυξη του δημοψηφίσματος, υπήρχαν κάποιοι που επέμεναν ότι μπορεί να βρεθεί λύση, όπως ο  Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και ο Φρανσουά Ολάντ. Αργά το βράδυ της Δευτέρας, ο κ. Γιούνκερ παρακαλούσε τον κ. Τσίπρα, στο τηλέφωνο, να αλλάξει γνώμη. Διαπραγματευτές της ευρωζώνης λένε ότι έλαβαν επανειλημμένες εκκλήσεις από το Παρίσι, για να υπάρξει συμφωνία έως την Τετάρτη. Σύμφωνα με δύο αξιωματούχους, ο κ. Τσίπρας τηλεφώνησε στον κ. Ολάντ το μεσημέρι της Δευτέρας, για να συζητήσουν ένα ακόμη διάγγελμα που επρόκειτο να κάνει. Ο κ. Ολάντ τον κάλεσε να είναι πιο διαλλακτικός. Αντί για αυτό, ο κ. Τσίπρας κατηγόρησε την ευρωζώνη ότι εκβιάζει τους Ελληνες ψηφοφόρους. Λέγεται ότι ο Μισέλ Σαπέν απογοητεύτηκε. Ηταν ο πρώτος που μίλησε στην τηλεδιάσκεψη του Eurogroup εκείνο το απόγευμα, μετά από τον Γερούν Ντάισελμπλουμ. «Δεν υπάρχει λόγος να ξεκινήσουν νέες διαπραγματεύσεις», είπε ο Γάλλος.

Η εμπιστοσύνη έχει διαλυθεί σε τέτοιο σημείο πλέον, που αρκετοί αξιωματούχοι της ευρωζώνης λένε ότι ακόμη κι αν οι Ελληνες αψηφήσουν τη συμβουλή του κ. Τσίπρα και ψηφίσουν «Ναι», ίσως να είναι απρόθυμοι να διαπραγματευτούν με την κυβέρνησή του για ένα νέο πρόγραμμα.